ભારતમાં વિવિધ પ્રકારના ઇન્કમ ટેક્સ રીટર્ન ફોર્મ

ઇન્કમ ટેક્સ રિટર્ન એ એવા ફોર્મ છે જેમાં કરદાતાઓ તેમની કમાયેલી આવક અને ઇન્કમ ટેક્સ ડીપાર્ટમેન્ટને લાગુ પડતા સંબંધિત કર વિષેની માહિતી ફાઇલ કરે છે. ઇન્કમ ટેક્સ ફોર્મની મદદથી, કરદાતાઓ સરળતાથી તેમની ટેક્ષ લાયબિલિટીનું કેલ્ક્યુલેશન કરી શકે છે, ટેક્ષની વધુ ચૂકવણીના કિસ્સામાં રિફંડ માટે અરજી કરી શકે છે અને ટેક્ષ ચૂકવણી શેડ્યૂલ કરી શકે છે.

કરદાતાની શ્રેણી અને આવકના પ્રકાર પર આધાર રાખીને વિવિધ પ્રકારના ઇન્કમ ટેક્સ રિટર્ન ફોર્મ હોય છે. આવા સ્વરૂપો છે: ITR 1, ITR 2, ITR 3, ITR 4, ITR 5, ITR 6 અને ITR 7. જો કે, ફાઇલ કરવા માટે ટેક્સ રિટર્ન ફોર્મ પસંદ કરતા પહેલા સાવધ રહેવું જોઈએ. તેથી, ભૂલોની શક્યતાઓ ઘટાડવા માટે, અમે વિવિધ ઇન્કમ ટેક્સ ફોર્મ્સ અને ચોક્કસ ફોર્મ માટે કોણ પાત્ર છે તેનું વર્ણન કરતો આ ભાગ રજૂ કરીએ છીએ.

ચાલો શરૂ કરીએ!

ઇન્કમ ટેક્સ રિટર્ન ફોર્મના પ્રકાર

એ નોંધવું મહત્વપૂર્ણ છે કે વ્યક્તિઓ માટેનું ITR ફોર્મ અથવા સેલેરાઇડ વ્યક્તિ માટે ITR ફોર્મ કંપનીઓ કરતાં અલગ છે. ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે વ્યક્તિ અને કંપની માટે એલીજીબીલીટી ધરાવતા કેટલાક ફોર્મ નીચે આપેલા છે.

ભારતીય રહેવાસીઓ અને હિન્દુ અવિભાજિત પરિવારો (HUF) ઇન્કમ ટેક્સ રિટર્ન માટે ITR ફોર્મ 1 અને 2 ફાઇલ કરી શકે છે. આ ફોર્મ પસંદ કરવા માટે વ્યક્તિઓ ઘરની મિલકત અને આવકના અન્ય સ્ત્રોતીસ સાથે સેલેરાઇડ હોવા જોઈએ. જો વ્યક્તિની આવક આપેલ કોષ્ટકમાં દર્શાવેલ મર્યાદા કરતાં વધુ હોય તો તેણે ITR માટે ફાઇલ કરવું આવશ્યક છે.

વિગતો	આવક
60 વર્ષથી ઓછી વયની વ્યક્તિઓ	બે લાખ રૂ
60 વર્ષથી વધુ પરંતુ 80 વર્ષથી ઓછી વયની વ્યક્તિઓ	રૂ.3 લાખ
80 વર્ષથી વધુ વયની વ્યક્તિઓ	રૂ.5 લાખ

[સ્ત્રોત]

કંપનીઓ, ટ્રસ્ટ, ભાગીદારી પેઢીઓ માટે ITR ફોર્મ

લિમિટેડ લાયબિલિટી પાર્ટનરશિપ (LLPs), ટ્રસ્ટ અને કંપનીઓએ ઇન્કમ ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરતી વખતે ITR ફોર્મ- 5, 6, અને 7 ફાઇલ કરવું આવશ્યક છે. વ્યવસાયિક આવક, હાઉસ પ્રોપર્ટી અને અન્ય આવકના સ્ત્રોત ધરાવતી કંપનીઓ અને પેઢીઓ આ ફોર્મ પસંદ કરવા માટે એલીજીબલ છે. જો કે, કેપિટલ ગેઈનમાંથી થતી આવક આ કેટેગરીમાં આવશે નહીં.

હવે, ચાલો દરેક ITR ફોર્મની વિગતો મેળવીએ!

ITR-1 ફોર્મ

આ સ્વરૂપને સહજ સ્વરૂપ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ઇન્ડવિજૂઅલ કરદાતાઓએ ફાઇલિંગ માટે ITR 1 પસંદ કરવું જોઈએ. અન્ય કોઈપણ કરદાતા ITR રિટર્ન માટે આ ફોર્મ પસંદ કરવા માટે એલીજીબલ નથી.

આ ફોર્મ માટે કોણે અરજી કરવી જોઈએ?

નીચેની વ્યક્તિઓ આ ફોર્મ માટે અરજી કરી શકે છે:

એવી વ્યક્તિ જે સેલેરી અથવા પેન્શનમાંથી આવક મેળવે છે.
એવી વ્યક્તિ કે જેની આવક ફક્ત સિંગલ હાઉસિંગ પ્રોપર્ટી પર આધારિત છે.
કેપિટલ ગેઈન અને અન્ય વ્યવસાયમાંથી આવક ન થતી હોય તેવી વ્યક્તિ.
એવી વ્યક્તિ કે જે કોઈ વિદેશી સંપત્તિનો માલિક નથી અથવા તેની પાસે આવકનો કોઈ વિદેશી સ્ત્રોત નથી.
એવી વ્યક્તિ જેની કૃષિ આવક રૂ.5000 સુધી છે.
આવકના વધારાના સ્ત્રોત ધરાવતી વ્યક્તિ જેમ કે અન્ય ઇન્વેસ્ટમેન્ટ, ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ વગેરે.
લોટરી જીતવા, હોર્સ રેસિંગ અને અન્ય વિન્ડફોલ્સમાંથી કોઈપણ આવક ન થઇ હોય તેવી કોઈપણ વ્યક્તિ.
જે વ્યક્તિઓ તેમના જીવનસાથીની અથવા સગીર વયના બાળકોની આવક તેમની સાથે ક્લબ કરવા માંગે છે.
એવી વ્યક્તિ જેણે કરંટ ખાતામાં રૂ.1 કરોડથી વધુ જમા કરાવ્યા હોય.
એવી કોઇપણ વ્યક્તિ જેણે ગયા વર્ષે રૂ.1 લાખ વીજ બિલભર્યું હોય.

[સ્ત્રોત]

આ ફોર્મ માટે કોણ અરજી કરી શકતું નથી?

નીચેની કેટેગરીના કોઈપણ અન્ય મૂલ્યાંકનકર્તાએ ટેક્સ રિટર્ન માટે ITR 1 ફાઇલ કરવા માટે પાત્ર નથી.

જેની આવક રૂ. 50 લાખથી વધુ છે.
રૂ. 5000 થી વધુ કૃષિ આવક ધરાવતી વ્યક્તિઓ.
કેપિટલ ગેઈન અને વ્યવસાયોમાંથી આવક ધરાવતા અરજદારો.
જો કોઈ વ્યક્તિ ઘણાં ઘરની મિલકતોમાંથી આવક ધરાવતી હોય.
જો કોઈ વ્યક્તિ કંપનીમાં ડિરેક્ટર છે, તો તે ITR 1 માટે અરજી કરી શકશે નહીં.
નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન કોઈપણ સમયે અનલિસ્ટેડ ઈક્વિટી શેર્સમાં રોકાણ કરનાર આ ફોર્મ પસંદ કરવા માટે પાત્ર નથી.
વિદેશમાં રહી વિદેશી સંપત્તિના માલિકો હોય અને વિદેશી સ્ત્રોતીસમાંથી આવક ધરાવતા હોય.
જે વ્યક્તિઓ બિન-નિવાસી છે અને RNOR (રહેવાસીઓ સામાન્ય રીતે રહેવાસી નથી).
અન્ય વ્યક્તિની આવક માટે એસેસમેન્ટ કરતી હોય તેવી વ્યક્તિ આ ફોર્મનો ઉપયોગ કરીને IT રિટર્ન ફાઇલ કરી શકતી નથી. આવા કિસ્સામાં, ટેક્ષ કપાત અન્ય વ્યક્તિના સંદર્ભમાં થાય છે.

ITR-2 ફોર્મ

ITR 2 ઇન્કમ ટેક્ષ તે વ્યક્તિઓ માટે પાત્ર છે જેમની સંપત્તિ અથવા મિલકતો વેચીને આવક થતી હોય છે. ભારત બહારની આવક ધરાવતી વ્યક્તિઓ પણ આ ફોર્મનો ઉપયોગ કરી શકે છે. વધુમાં, HUFs પણ ઇન્કમ ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે ITR 2 ફોર્મ માટે અરજી કરી શકે છે.

ITR 2 ફોર્મનો ઉપયોગ કરીને ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે પાત્રતાના માપદંડ

નીચેની કેટેગરીની વ્યક્તિઓ ITR 2 ફોર્મ માટે અરજી કરી શકે છે:

જે વ્યક્તિઓ પગાર અથવા પેન્શનના માધ્યમથી આવક મેળવે છે.
જેમની કુલ આવક રૂ. 50 લાખ થી વધુ છે.
જો તેઓ પગાર, પેન્શન, ઘરની મિલકતો અને અન્ય સંસાધનો જેવા કે ઘોડાની દોડ અને લોટરીમાંથી લાભ મેળવે છે
જો તેઓ અનલિસ્ટેડ ઇક્વિટી શેર અથવા ESOP ધરાવે છે
જો તેઓ કોઈ કંપનીના ડિરેક્ટર હોય
જેની આવકનો સ્ત્રોત કેપિટલ ગેઈન પર આધાર રાખે છે, એટલે કે, સંપત્તિ અથવા મિલકતના વેચાણથી.
જો કોઈ વ્યક્તિની આવક સંભવતઃ એક કરતાં વધુ ઘરની મિલકતમાંથી આવતી હોય.
વિદેશી સંપત્તિનો માલિક અને જેની આવકનો સ્ત્રોત ભારતની બહાર હોય.
જે વ્યક્તિની કૃષિ આવક રૂ.5000 થી વધુ છે.
લોટરી વગેરે જીતીને આવક ધરાવતા લોકો.
જો કોઈ વ્યક્તિ કંપનીમાં ડિરેક્ટર હોય.
બિન-નિવાસી અને RNOR.

કેટેગરીઝ આ ફોર્મ માટે અરજી કરવા પાત્ર નથી

તમામ કરદાતાઓએ આવકવેરા રિટર્ન માટે આ ફોર્મનો લાભ લેવો જોઈએ નહીં. તમારી સારી સમજ માટે અમે નીચેના વિભાગમાં આવા લોકોને વર્ગીકૃત કર્યા છે.

એવી વ્યક્તિઓ કે જેમની કુલ આવકમાં બિઝનેસનો અથવા અન્ય વ્યવસાયના નફાનો સમાવેશ થતો હોય તેઓ આ ફોર્મ પસંદ કરી શકતા નથી.
જેની કુલ આવક રૂ. 50 લાખથી ઓછી છે.

[સ્ત્રોત]

ITR-3 ફોર્મ

ઇન્ડવિજૂઅલ કરદાતાઓ અથવા એચયુએફ ફર્મ હેઠળ કોઈપણ વ્યવસાય ચલાવ્યા વિના ફર્મમાં ભાગીદાર તરીકે કાર્યરત છે તેઓ ITR 3 માટે અરજી કરવા પાત્ર છે. ITR 3 ના અર્થની શોધમાં હોય તેવા કરદાતાઓએ ઉક્ત ફોર્મના યોગ્યતા માપદંડ વિષે જાણવું જોઈએ.

આ ફોર્મ માટે કોણ પાત્ર છે?

નીચેના આવકના સ્ત્રોત ધરાવતા અરજદારો ITR 3 ફાઇલ કરવા માટે પાત્ર છે.

અનલિસ્ટેડ ઇક્વિટી શેર પરના રોકાણોમાંથી આવક.
વ્યવસાય અથવા વ્યવસાય ચાલુ રાખનાર વ્યક્તિઓ પાત્ર છે.
કંપની ડિરેક્ટર.
ઘરની મિલકત, પેન્શન, પગાર અથવા અન્ય સ્ત્રોતીસમાંથી આવતી આવક.
પેઢીમાં ભાગીદાર બનીને આવક ધરાવતી વ્યક્તિ.

આ ફોર્મ માટે કોણ અરજી કરી શકતું નથી?

ITR 1 અને ITR 2 માટે પાત્ર કરદાતાઓ ચોક્કસ શ્રેણીના છે. તેવી જ રીતે, કેટલાક કરદાતાઓએ IT રિટર્ન માટે આ ફોર્મ ફાઇલ કરવું જોઈએ નહીં. નીચે આપેલ કેટલીક વ્યક્તિઓ છે જેઓ આ ફોર્મ માટે પાત્ર નથી.

રૂ.2 કરોડથી નીચેનું બિઝનેસ ટર્નઓવર ધરાવતી કોઈપણ વ્યક્તિ અને અનુમાનિત આવક (ITR4) ની પસંદગી દર્શાવી હોય.
જેઓ પેઢી દ્વારા ચલાવવામાં આવતા વ્યવસાયમાંથી આવક મેળવતા નથી તેઓ ITR 3 માટે અરજી કરી શકતા નથી.
જો વ્યવસાયમાંથી ટેક્ષેબલ આવક પગાર, બોનસ, કમિશન, મહેનતાણું અને વ્યાજના રૂપમાં આવે તો કરદાતાઓ ITR 3 ફાઇલ કરી શકે છે. આ સિવાય, વ્યવસાયમાંથી આવકનો અન્ય કોઈ સ્ત્રોત પાત્ર નથી.

ITR-4S ફોર્મ

તે સુગમ નામથી પણ ઓળખાય છે, ITR 4 નો અર્થ છે કે જે વ્યક્તિઓ વ્યવસાય ચલાવે છે અને તેનાથી અથવા અન્ય વ્યવસાયોમાંથી આવક મેળવે છે તેઓ આ ફોર્મનો ઉપયોગ કરીને IT રિટર્ન ફાઇલ કરી શકે છે. આ આવક સાથે, તેઓ કોઈપણ વિન્ડફોલમાંથી કમાણીને ક્લબ કરી શકે છે અને આ ફોર્મ માટે અરજી કરી શકે છે. વધુમાં, ડોકટરો, દુકાનદારો, ડિઝાઇનર્સ, છૂટક વિક્રેતાઓ, એજન્ટો, કોન્ટ્રાક્ટરો વગેરે જેવા વ્યવસાયોના કરદાતાઓ આ ફોર્મનો ઉપયોગ કરીને તેમનું ITR ફાઇલ કરી શકે છે.

આ ફોર્મ માટે પાત્ર કરદાતાઓની શ્રેણી

ITR 4 નો અર્થ એ લોકો માટે સરળ છે જેઓ પાત્રતા માટે ટેવાયેલા છે. અહીં કેટલાક પાત્રતા માપદંડો છે.

વ્યવસાયોમાંથી આવક મેળવનાર વ્યક્તિઓ.
જેની પાસે સિંગલ હાઉસ પ્રોપર્ટી છે અને તે તેના દ્વારા આવક મેળવે છે.
કરદાતાઓ કે જેઓ કેપિટલ ગેઇન અથવા સંપત્તિના વેચાણ દ્વારા આવક ધરાવતા નથી.
જો કોઈ વ્યક્તિની કૃષિ આવક રૂ.5000 થી ઓછી હોય., તે ITR 4 ફાઇલ કરી શકે છે.
જે વ્યક્તિઓ ભારતની બહાર મિલકતો કે અસ્કયામતોના માલિક નથી.
અરજદાર જેની આવકનો સ્ત્રોત ભારતમાં છે.
આ ફોર્મ એવા વ્યવસાયોને પણ લાગુ પડે છે કે જ્યાં આવકવેરા કાયદાની કલમ 44AD, કલમ 44ADA અને કલમ 44AE ની યોજના હેઠળ આધારિત કમાણી થયેલ હોય.
HUF, વ્યક્તિઓ અથવા ભાગીદારી પેઢીઓ ITR-4S ફોર્મ માટે પાત્ર છે
જો પગાર અથવા પેન્શનમાંથી વ્યક્તિની વાર્ષિક આવક 50 લાખ રૂપિયા સુધીની છે

[સ્ત્રોત]

કરદાતાઓ જે આ ફોર્મનો ઉપયોગ કરી શકતા નથી

કેટલીક વ્યક્તિઓ ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે ITR-4S ફોર્મની અરજી માટે લાયક નથી. આવી શ્રેણીઓ નીચે દર્શાવેલ છે.

વિદેશી સંપત્તિના માલિકો.
કંપનીના ડિરેક્ટરો.
આવકના વિદેશી સ્ત્રોતીસ ધરાવતી વ્યક્તિ.
કરદાતાની કુલ આવક રૂ. 50 લાખ.
જો કોઈ અરજદાર આવકના કોઈપણ હેડ હેઠળ આગળનું નુકસાન કરે છે, તો તે આ ફોર્મનો ઉપયોગ કરી શકશે નહીં.
અનલિસ્ટેડ ઇક્વિટી શેરના રોકાણકારો.
બિન-નિવાસી અને નિવાસી જે સામાન્ય રીતે નિવાસી નથી.
એક કરતાં વધુ હાઉસિંગ પ્રોપર્ટીમાંથી આવક પેદા કરતી વ્યક્તિઓ.
ભારત બહારના કોઈપણ ખાતામાં હસ્તાક્ષર કરવાનો અધિકાર હોવો.
જો કરદાતા અન્ય વ્યક્તિની આવકના સંદર્ભમાં એસેસી હોય જ્યાં ટેક્ષ કપાત અન્ય વ્યક્તિના હાથમાં થાય છે.
લિમિટેડ લાયેબિલિટી પાર્ટનરશિપ્સ (LLPs) આ ફોર્મનો લાભ લઈ શકતા નથી.
જો તમારું વાર્ષિક ટર્નઓવર રૂ. 2 કરોડ હોય તો, તમારે ફોર્મ 3 હેઠળ તમારું રિટર્ન ફાઇલ કરવું જોઈએ.

[સ્ત્રોત]

ITR-5 ફોર્મ

વ્યાપારી ટ્રસ્ટો, પેઢીઓ વગેરેએ ITR ફાઇલ કરવા માટે આ ફોર્મ પસંદ કરવું આવશ્યક છે. ITR 5 નો અર્થ એ છે કે જે પાર્ટનરશીપ ફર્મ અથવા LLP માટે પાત્ર છે. ITR 5 નો અર્થ વિગતવાર સમજવા માટે, વ્યક્તિએ આ ફોર્મ હેઠળ કરદાતાઓ જેઓ પાત્ર છે અને જેઓ પાત્ર નથી તે વિશે ઊંડાણપૂર્વક જાણવું જોઈએ

પાત્ર કરદાતાઓ જે ITR 5 ફાઇલ કરી શકે છે

નીચેની સંસ્થાઓ આ ફોર્મનો ઉપયોગ કરીને IT રિટર્ન ફાઇલ કરી શકે છે.

એલએલપી (મર્યાદિત જવાબદારી ભાગીદારી).
સહકારી મંડળીઓ.
સ્થાનિક સત્તાવાળાઓ.
BOIs (વ્યક્તિઓનું સમૂહ).
કૃત્રિમ ન્યાયિક વ્યક્તિઓ.
પેઢીઓ.
AOPs (વ્યક્તિઓનું સંગઠન).
મૃતક અને નાદારની મિલકત.
રોકાણ ભંડોળ.
વ્યાપાર ટ્રસ્ટ.

સંસ્થાઓ કે જેઓ આ ફોર્મ પસંદ કરી શકતા નથી

ITR 5 ફાઇલ કરવા માટે લાયક ન હોય તેવા વ્યક્તિઓની યાદી અહીં છે.

કોઈપણ ઇન્ડવિજૂઅલ જે ITR 1 ફાઇલિંગ કરતી હોય.
હિંદુ અવિભાજિત પરિવારો (HUFs).
કોઈપણ કંપની.
ITR 7 ફાઇલ કરનાર આ ફોર્મ માટે ફાઇલ કરી શકશે નહીં.
કેપિટલ ગેઇનમાંથી આવક ધરાવતા અરજદારો.

[સ્ત્રોત]

ITR-6 ફોર્મ

ITR 6 એટલે આવકવેરા રિટર્ન નું તે ફોર્મ જે કંપનીઓ ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે પાત્ર છે. કંપનીઓ આ ફોર્મ દ્વારા માત્ર ઈલેક્ટ્રોનિક રીતે ઈન્કમ ટેક્સ ફાઈલ કરી શકે છે.

ITR 6 કોણ ફાઇલ કરી શકે છે?

આ ફોર્મ માટે લાયક સંસ્થાઓ અને આવકના સ્ત્રોતીસ નીચે આપેલ છે.

કલમ 11 હેઠળ મુક્તિનો દાવો કરતી કંપનીઓ સિવાયની તમામ કંપનીઓ.
હાઉસિંગ પ્રોપર્ટીમાંથી મળેલી આવક.
વ્યાપાર આવક.
બહુવિધ સ્ત્રોતીસમાંથી આવક.

કોણ ITR 6 ફાઇલ કરી શકતું નથી?

નીચેના વિભાગમાં, અમે ITR 6 ફોર્મનો ઉપયોગ કરીને IT રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે પાત્ર ન હોય તેવી કેટલીક સંસ્થાઓ અને આવકના સ્ત્રોતીસની નોંધણી કરી છે.

કલમ 11 હેઠળની સંસ્થાઓ કર મુક્તિનો દાવો કરી શકે છે કારણ કે આ સંસ્થાઓમાંથી ઉપાર્જિત આવકનો ઉપયોગ ધાર્મિક અથવા સખાવતી હેતુઓ માટે થાય છે.
કેપિટલ ગેઇનમાંથી આવક.
કોઈપણ ઇન્ડવિજૂઅલ અથવા HUF.

[સ્ત્રોત]

ITR-7 ફોર્મ

કલમ 139(4A) અથવા 139(4C) અથવા 139(4D) અથવા 139(4E) અથવા 139(4F) હેઠળ રિટર્ન ભરવા માટે જરૂરી વ્યક્તિઓ અથવા કંપનીઓએ આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે ITR 7 ફોર્મનો ઉપયોગ કરવો આવશ્યક છે.

ITR 7 ફાઇલ કરવા માટે પાત્ર કંપનીઓ અથવા વ્યક્તિઓ

ઉપર જણાવ્યા મુજબ, ઉપરોક્ત વિભાગો હેઠળ રિટર્ન ભરતી કંપનીઓ ITR 7 ફાઇલ કરી શકે છે. પાત્રતાના માપદંડને સમજવા માટે નીચે દરેક વિભાગની સમજૂતી આપવામાં આવી છે.

કલમ 139(4A)- વ્યક્તિઓ કે જેઓ ટ્રસ્ટ હેઠળની મિલકતો અથવા ધર્માદા અથવા ધાર્મિક હેતુઓ માટે અન્ય કુલ કાનૂની જવાબદારીઓમાંથી તેમની આવક મેળવે છે અથવા આ ફોર્મનો ઉપયોગ કરીને આ કલમ હેઠળ IT રિટર્ન ફાઇલ કરવું આવશ્યક છે.
કલમ 139(4B)- રાજકીય પક્ષો આ કલમ હેઠળ રિટર્ન ફાઇલ કરે છે, જો કે તેમની કુલ કમાણી કરપાત્ર મર્યાદા કરતાં વધી જાય છે.
કલમ 139(4C)- નીચેની સંસ્થાઓએ ITR 7 ફોર્મનો ઉપયોગ કરીને આ વિભાગ હેઠળ રિટર્ન ફાઇલ કરવું જોઈએ:
- સમાચાર એજન્સી
- કલમ 10(23A) હેઠળની સંસ્થાઓ
- વૈજ્ઞાનિક સંશોધન સંગઠન
- કલમ 10(23B) હેઠળ સંગઠનો અથવા સંસ્થાઓ
- કોઈપણ તબીબી સંસ્થાઓ, યુનિવર્સિટીઓ, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ, ભંડોળ, વગેરે.
કલમ 139(4D)- આ કલમ હેઠળ કોલેજો, યુનિવર્સિટીઓ અને અન્ય સંસ્થાઓ દ્વારા રિટર્ન ફાઇલ કરવામાં આવશે. જો કે, તેમને કલમ 139(4D) ની અન્ય જોગવાઈઓ હેઠળ આવક અને નુકસાનનું વળતર રજૂ કરવાની જરૂર નથી.
કલમ 139(4E)- આ કલમ હેઠળ, બિઝનેસ ટ્રસ્ટો આવક અથવા નુકસાનનું વળતર રજૂ કર્યા વિના રિટર્ન ફાઇલ કરે છે.
કલમ 139(4F)- કલમ 115UB મુજબ રોકાણ ભંડોળ આ કલમ હેઠળ રિટર્ન ફાઇલ કરશે. રિટર્ન ફાઇલ કરતી વખતે, આ કલમની કોઈપણ જોગવાઈ હેઠળ આવક અથવા નુકસાનનું રિટર્ન રજૂ કરવું જરૂરી નથી.

[સ્ત્રોત]

કરદાતાઓ ITR 7 ફાઇલ કરવા માટે પાત્ર નથી

ITR 1 થી 7 થી શરૂ કરીને, વ્યક્તિએ ITR ફોર્મ માટે જવું આવશ્યક છે જેના માટે તે અથવા તેણી લાયક છે. તે જ રીતે, કેટલીક વ્યક્તિઓ અને સંસ્થાઓ છે જેઓ ITR 7 પસંદ કરી શકતા નથી. તેમાંના કેટલાક નીચે ઉલ્લેખિત છે:

કેપિટલ ગેઇનમાંથી કમાણી કરતી વ્યક્તિઓ.
ITR 1 હેઠળ કોઈપણ સેલેરાઇડ વ્યક્તિ અથવા HUF.
જેઓ ITR 5 માટે પાત્ર છે તેઓ ITR 7 નો ઉપયોગ કરીને IT રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે પાત્ર નથી.

વધુમાં, નાણા મંત્રાલયના જણાવ્યા મુજબ, નાણાકીય વર્ષ 2022-23 માટે ITR ફાઈલ કરવાની છેલ્લી તારીખ 31મી જુલાઈ 2023 છે. તેથી, ટેક્સ રિટર્ન ભરવાની રાહ જોઈ રહેલા કરદાતાઓએ ફોર્મ ITR 1 થી 7 વિશે સ્પષ્ટતા હોવી આવશ્યક છે. આનાથી તેમને યોગ્ય ફોર્મ પસંદ કરવામાં મદદ મળશે અને ફરીથી ફાઇલિંગ પ્રક્રિયામાંથી પસાર થવાની ઝંઝટ ટાળી શકાશે.

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો

All

જો હું લોન માટે અરજી કરવા ઈચ્છું તો શું મારે ITR ફાઈલ કરવાની જરૂર છે?

હા, જો તમે લોન માટે અરજી કરી હોય તો આવકવેરા રિટર્ન ફાઈલ કરવું ફરજિયાત છે.

વ્યક્તિઓ માટે કેટલા ITR ફોર્મ ઉપલબ્ધ છે?

વ્યક્તિઓ માટે પાંચ ITR ફોર્મ છે, એટલે કે, ITR 1, ITR 2, ITR 3, ITR-4S અને ITR 5.

કયું ITR ફોર્મ વ્યક્તિઓ અને પેઢીઓ બંને માટે લાગુ પડે છે?

પાત્રતાના માપદંડ મુજબ, વ્યક્તિઓ, HUF અને પેઢીઓ આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે ITR 1, ITR 2 અને ITR-4S નો ઉપયોગ કરી શકે છે.