સેક્શન 285BA હેઠળ ફાઈનાન્સિયલ ટ્રાન્ઝેકશનનું સ્ટેટમેન્ટ: એક ઝડપી માર્ગદર્શિકા
ભારતના ઈન્કમ ટેક્ષ એક્ટ દ્વારા તાજેતરમાં ટેક્સપેયર અને તેમના હાઇ-વેલ્યૂ ટ્રાન્ઝેકશન પર દેખરેખ રાખવા માટે ફાઈનાન્સિયલ ટ્રાન્ઝેક્શન સ્ટેટમેન્ટ (SFT) રજૂ કરવા માટે એક નવો વિચાર ઘડ્યો છે, જે અગાઉ એન્યુઅલ ઇન્ફોર્મેશન રિટર્ન (AIR) તરીકે ઓળખાતું હતું. ભારત સરકારે ઈન્કમ ટેક્ષ એક્ટની સેક્શન 285BA હેઠળ આ સ્ટેટમેન્ટ સાથે બ્લેક મનીના મુદ્દાઓને નિયંત્રિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
શું તમે તમારા ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરતી વખતે ફોર્મ 26AS માં SFT ટ્રાન્ઝેક્શનના મહત્વ વિશે આશ્ચર્ય પામી રહ્યા છો? આ લેખ તમને તેના ઉલ્લેખિત ટ્રાન્ઝેકશન અને તેને કેવી રીતે સબમિટ કરવા તે વિશે વિગતવાર માર્ગદર્શન આપશે.
SFT શું છે?
ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાને બ્લેક મનીના સંચયના રૂપમાં નોંધપાત્ર જોખમ છે. આથી ભારત સરકારે આવી પ્રવૃતિઓને રોકવા માટે આગવી પહેલ કરી છે. આવી જ એક પહેલ ઈન્કમ ટેક્ષ એક્ટની સેક્શન 285BA હેઠળ 2003માં એન્યુઅલ ઇન્ફોર્મેશન રિટર્ન (AIR)' તરીકે આવી હતી. ફાઇનાન્સ એક્ટ 2014 એ પાછળથી તેને બદલીને ‘ફાઈનાન્સિયલ ટ્રાન્ઝેકશન અથવા રિપોર્ટેબલ એકાઉન્ટનું સ્ટેટમેન્ટ રજૂ કરવાની જવાબદારી' તરીકે નામ આપ્યું.
આ સેક્શન અનુસાર, નિર્દિષ્ટ એન્ટીટી (ફાઈલર્સ) એ તેમના નિર્દિષ્ટ ફાઈનાન્સિયલ ટ્રાન્ઝેક્શન સંબંધિત ફાઈનાન્સિયલ ટ્રાન્ઝેક્શન અથવા રિપોર્ટેબલ એકાઉન્ટનું સ્ટેટમેન્ટ આપવું આવશ્યક છે. જૂન 2020 સુધીમાં, સરકારે સ્ટેટમેન્ટ ઑફ ફાઇનાન્શિયલ ટ્રાન્ઝેક્શન (SFT)માં નિર્દિષ્ટ ટ્રાન્ઝેક્શનનો સમાવેશ કરવા માટે ફોર્મ 26ASમાં સુધારો કર્યો છે.
જો તમારી પાસે તમારા નાણાકીય વર્ષમાં આવા કોઈ ટ્રાન્ઝેકશન હોય, તો તે તમારા નવા 26AS ના "ભાગ E" માં જોવા મળશે. આમ, ટેક્સપેયર ફોર્મ 61A ભરીને ફોર્મ 26ASમાં SFT ટ્રાન્ઝેક્શન સબમિટ કરી શકે છે. તે IT ડીપાર્ટમેન્ટને ટ્રાન્ઝેક્શન પર નજર રાખવા અને ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓ ટાળવા સક્ષમ બનાવે છે.
SFT માં જાણ કરવા માટે કયા નિર્દિષ્ટ ટ્રાન્ઝેકશન આવશ્યક છે?
ફાઈનાન્સિયલ સ્ટેટમેન્ટની વિગતો વિશે શીખતી વખતે, તમારે સેક્શન 285BA હેઠળ જાણ કરવાની જરૂર હોય તેવા નિર્દિષ્ટ ટ્રાન્ઝેક્શન વિશે જાણવું જોઈએ. વધુમાં, નીચેના ક્ષેત્રો સાથે સંબંધિત ટ્રાન્ઝેક્શન અહીં ધ્યાનમાં લેવામાં આવશે.
- પ્રોપર્ટીની ખરીદી, વેચાણ અથવા વિનિમય અથવા પ્રોપર્ટીમાં રુચિ
- કોઈપણ સેવાઓ
- કામનો કરાર
- થયેલ ખર્ચ અથવા કરવામાં આવેલ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ
- કોઈપણ ડિપોઝીટ અથવા લોન સ્વીકારવી અથવા લેવી
SFT માં નિર્દિષ્ટ ટ્રાન્ઝેક્શનની જાણ કરવા માટે કોણ જવાબદાર છે?
ઈન્કમ ટેક્ષ એક્ટની સેક્શન 285BA અનુસાર, સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ડાયરેક્ટ ટેક્સીસ (CBDT) પાસે આવા ટ્રાન્ઝેક્શનની સાથે ડીલ કરતી ચોક્કસ વ્યક્તિઓ સંબંધિત વિવિધ નિર્દિષ્ટ ફાઈનાન્સિયલ ટ્રાન્ઝેક્શન સામે વેલ્યૂ નિર્ધારિત કરવાનો અધિકાર છે. નીચે આપેલ ફોર્મ 26AS માં SFT ટ્રાન્ઝેક્શન સંબંધિત નિયમ 114E દ્વારા CBDT ના આ નિર્ધારિત ફોર્મેટની ચર્ચા કરે છે.
| ટ્રાન્ઝેક્શનની પ્રકૃતિની જાણ કરવી | ટ્રાન્ઝેક્શન માટે મોનેટરી થ્રેશોલ્ડ | SFT સબમિટ કરવા માટે નિર્દિષ્ટ લોકો માટે આવશ્યક છે |
| બેંક ડ્રાફ્ટ અથવા બેંકરના ચેકનું કેશ પેમેન્ટ | નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન એકંદરે ₹ 10 લાખ અથવા તેથી વધુ | બેંકિંગ સંસ્થા અથવા સહકારી બેંક બેંકિંગ નિયમોનું પાલન કરે છે |
| ભારતીય રિઝર્વ બેંક દ્વારા ઈશ્યુ કરાયેલ પ્રી-પેઇડ ખરીદેલ ઇનસ્ટ્રુમેન્ટનું કેશ પેમેન્ટ | નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન એકંદરે ₹ 10 લાખ અથવા તેથી વધુ | બેંકિંગ સંસ્થા અથવા સહકારી બેંક બેંકિંગ નિયમોનું પાલન કરે છે |
| વ્યક્તિના એક અથવા વધુ કરન્ટ એકાઉન્ટમાં કેશ ડિપોઝીટ | નાણાકીય વર્ષમાં એકદંરે ₹ 50 લાખ અથવા તેથી વધુ | બેંકિંગ સંસ્થા અથવા સહકારી બેંક બેંકિંગ નિયમોનું પાલન કરે છે |
| વ્યક્તિના એક અથવા વધુ કરન્ટ એકાઉન્ટમાંથી કેશ વિથ્દ્રોવલ | નાણાકીય વર્ષમાં એકદંરે ₹ 50 લાખ અથવા તેથી વધુ | બેંકિંગ સંસ્થા અથવા સહકારી બેંક બેંકિંગ નિયમોનું પાલન કરે છે |
| કરન્ટ એકાઉન્ટ અને ટાઇમ ડિપોઝીટ સિવાય એક (અથવા વધુ) એકાઉન્ટમાં કેશ ડિપોઝીટ | નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન એકંદરે ₹ 10 લાખ અથવા તેથી વધુ | બેંકિંગના નિયમો અથવા પોસ્ટ ઓફિસના પોસ્ટ માસ્ટર જનરલનું પાલન કરતી બેંકિંગ સંસ્થા |
| કોઈપણ વ્યક્તિની એક અથવા વધુ ટાઇમ ડિપોઝીટ | નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન એકંદરે ₹ 10 લાખ અથવા તેથી વધુ | પોસ્ટ ઓફિસના પોસ્ટ માસ્ટર જનરલ, કોઈપણ બેંકિંગ સંસ્થા અથવા બેંકિંગ નિયમોનું પાલન કરતી સહકારી બેંક હેઠળની નિધિ કંપની |
| ક્રેડિટ કાર્ડ પેમેન્ટ | નાણાકીય વર્ષમાં એકંદરે ₹ 1 લાખ કે તેથી વધુ કેશમાં અથવા ₹ 10 લાખ કે તેથી વધુનું કોઈપણ અલગ મોડ દ્વારા | બેંકિંગ નિયમોનું પાલન કરતી બેંકિંગ સંસ્થા અથવા અન્ય કોઈપણ કંપની કે જે ક્રેડિટ કાર્ડ ઈશ્યુ કરે છે |
| કંપની દ્વારા ઈશ્યુ કરાયેલ બોન્ડ ખરીદવા માટે કોઈપણ વ્યક્તિ પાસેથી રસીદ (રિન્યુઅલ સિવાય) | નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન એકંદરે ₹ 10 લાખ અથવા તેથી વધુ | બોન્ડ અથવા ડિબેન્ચર ઈશ્યુ કરતી સંસ્થાઓ |
| કોઈપણ કંપની દ્વારા ઈશ્યુ કરાયેલ વ્યક્તિ પાસેથી શેર મેળવવા માટેની રસીદ | નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન એકંદરે ₹ 10 લાખ અથવા તેથી વધુ | શેર ઈશ્યુ કરતી કંપનીઓ |
| વ્યક્તિ પાસેથી શેર બાયબેક | નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન એકંદરે ₹ 10 લાખ અથવા તેથી વધુ | કંપની એક્ટ, 2013ની સેક્શન 68ને અનુસરીને તેમની સિક્યોરિટીઝ ખરીદતી લિસ્ટેડ કંપનીઓ |
| એક અથવા વધુ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ સ્કીમના યુનિટ મેળવવા માટે કોઈપણ વ્યક્તિ પાસેથી રસીદ (એક સ્કીમમાંથી બીજી સ્કીમમાં ટ્રાન્સફર કરવા સિવાય) | નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન એકંદરે ₹ 10 લાખ અથવા તેથી વધુ | મ્યુચ્યુઅલ ફંડ સંબંધિત બાબતોનું સંચાલન કરવાની સત્તા ધરાવતી વ્યક્તિઓ |
| ક્રેડિટ અથવા ડેબિટ કાર્ડ દ્વારા અથવા ટ્રાવેલર્સ ચેક ઈશ્યુ કરીને ફોરેન કરન્સી વેચવા માટે કોઈપણ વ્યક્તિ પાસેથી રસીદ | નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન એકંદરે ₹ 10 લાખ અથવા તેથી વધુ | ફોરેન એક્સચેન્જ મેનેજમેન્ટ એક્ટ, 1999ની સેક્શન 2(c) હેઠળ અધિકૃત લોકો |
| કોઈપણ ઈમમુવેબલ પ્રોપર્ટીનું વેચાણ અથવા ખરીદી | સેક્શન 50C માં દર્શાવેલ છે તેમ, ₹30 લાખ કે તેથી વધુ માટે સ્ટેમ્પ ડ્યુટી ઓથોરિટીની કોઈપણ ટ્રાન્ઝેકશન વેલ્યૂ | ઇન્સ્પેક્ટર-જનરલ અથવા રજિસ્ટ્રાર અથવા સબ-રજિસ્ટ્રાર (રજિસ્ટ્રેશન એક્ટ, 1908ની સેક્શન 3 અને સેક્શન 6 ને અનુસરીને કરવામાં આવેલી નિમણૂક) |
| માલ અથવા સેવાઓના વેચાણમાંથી કેશ પેમેન્ટની રસીદ | ₹ 2 લાખથી વધુ | ઈન્કમ ટેક્ષની એક્ટની સેક્શન 44AB હેઠળ ઉલ્લેખિત ઓડિટ કરવા સક્ષમ વ્યક્તિઓ |
SFT સબમિટ કરવાની પ્રક્રિયા શું છે?
ટેક્સપેયર ફોર્મ 61A અથવા ફોર્મ 61B દ્વારા SFT સબમિટ કરવું આવશ્યક છે. આ સમગ્ર પ્રક્રિયા ઓનલાઈન છે, જેમાં ડિરેક્ટર અથવા જોઈન્ટ ડાયરેક્ટર ઓફ ઈન્કમ ટેક્સને ડિજિટલ હસ્તાક્ષરનું સર્ટીફિકેટ આપવામાં આવે છે. પોસ્ટ માસ્ટર જનરલ, રજિસ્ટ્રાર અથવા ઇન્સ્પેક્ટર જનરલ આની દેખરેખ રાખે છે. વધુમાં, તમે ફોર્મ 26ASમાં SFT ટ્રાન્ઝેકશન સબમિટ કરવા માટે નીચેના સ્ટેપનો ઉપયોગ કરી શકો છો.
- સ્ટેપ 1: ઈન્કમ ટેક્ષ ઈ-ફાઈલિંગ પોર્ટલની મુલાકાત લો અને તમારું એકાઉન્ટ રજીસ્ટર કરો. આગળ, તમારા ઓળખપત્રો સાથે લોગ ઇન કરો અને માય એકાઉન્ટ પર જાઓ.
- સ્ટેપ 2: હવે, ITDREIN મેનેજ કરો (આવક વેરા વિભાગ રિપોર્ટિંગ એન્ટિટી આઇડેન્ટિફિકેશન નંબર) પર ક્લિક કરો. આગળ, 'નવું ITDREIN જનરેટ કરો' પર જાઓ.
- સ્ટેપ 3: તમારે આગળ રિપોર્ટિંગ એન્ટિટીના ફોર્મનો પ્રકાર અને કેટેગરી પસંદ કરવી પડશે. આ કર્યા પછી, તમારે 'જનરેટ ITDREIN' પર ક્લિક કરવાની જરૂર છે.
- સ્ટેપ 4: આ તમારો ITDREIN જનરેટ કરશે, અને તમને તમારા રજિસ્ટર્ડ મોબાઈલ નંબર અને ઈમેલ આઈડી પર કન્ફોર્મેશન SMS અને ઈમેલ પ્રાપ્ત થશે.
- સ્ટેપ 5: એકવાર આ ITDREIN તમારા એકાઉન્ટ પર દેખાવાનું શરૂ થઈ જાય, પછી ઈ-ફાઈલ પર જાઓ અને ‘અપલોડ ફોર્મ __ (તમારી પસંદગીના આધારે યોગ્ય ફોર્મ નંબર) પર ક્લિક કરો. આ એક નવું ફોર્મ ખોલશે.
- સ્ટેપ 6: PAN, ફોર્મનું નામ, રિપોર્ટિંગ એન્ટિટી કેટેગરી, નાણાકીય વર્ષ, છ મહિના અને અન્ય ચકાસો. સાચી માહિતી દાખલ કરવા માટે તમારા ડોક્યુમેન્ટ હાથમાં રાખો.
- સ્ટેપ 7: વિગતોને સફળતાપૂર્વક વેલિડેટ કર્યા પછી, તેને તમારા ડિજિટલ હસ્તાક્ષરવાળું સર્ટીફિકેટ અપલોડ કરો. તમને કન્ફોર્મેશન ઇમેઇલ પ્રાપ્ત થશે અને અપલોડ કરેલી ફાઇલ સ્વીકારવામાં આવી હતી કે નકારી કાઢવામાં આવી હતી તે વિશે જાણ કરવામાં આવશે.
હવે જ્યારે તમે તમારી SFT ફાઇલ સબમિટ કરવાનાં સ્ટેપ જાણો છો, તો તમે SFT ફાઇલ કરવાની છેલ્લી તારીખ વિશે આશ્ચર્ય પામશો. તમારે FYની 31મી મેના રોજ અથવા તે પહેલાં ફોર્મ 61Aમાં SFT સબમિટ કરવાની જરૂર છે. ફોર્મ 61Bમાં SFTના કિસ્સામાં, દરેક કૅલેન્ડર વર્ષ માટે આવતા વર્ષની 31મી મેના રોજ અથવા તે પહેલાં SFT ફાઇલો સબમિટ કરવાની જરૂર છે.
સબમિટ કરેલ SFTમાં ખામી હોય તો શું કરવું?
ફોર્મ 26AS માં SFT ટ્રાન્ઝેકશન સાથે ડીલ કરતી વખતે, ભૂલો અને ખામીઓથી બચવું આવશ્યક છે. જો સંકળાયેલ ઈન્કમ ટેક્ષ ઓથોરીટીઓને આ ફાઈલો ખામીયુક્ત જણાય, તો તેમણે ખામી સુધારવા માટે રિપોર્ટ કરનાર વ્યક્તિ અથવા સત્તા ધરાવતા લોકોને જાણ કરવાની જરૂર છે. તેઓએ આવી સૂચના આપ્યાના 30 દિવસની અંદર ભૂલો સુધારવાની જરૂર છે.
જો કે, જો અગાઉથી અરજી કરવામાં આવે તો સંબંધિત ઈન્કમ ટેક્ષ ઓથોરીટી ફાઈનાન્સિયલ ટ્રાન્ઝેક્શનના સ્ટેટમેન્ટમાં સુધારો કરવાની નિયત તારીખ લંબાવી શકે છે. જો સંબંધિત ટેક્સપેયર 30 દિવસ અથવા વિસ્તૃત સમયગાળાની અંદર ખામીને સુધારી શકતા નથી, તો તેમના SFT સ્ટેટમેન્ટ અમાન્ય બની જશે. આ કિસ્સામાં SFT નોન-ફર્નિશિંગના શુલ્ક અને દંડ લાગુ થઈ શકે છે.
સેક્શન 285BA અને સંબંધિત નિયમોનું પાલન કરવામાં નિષ્ફળતાના પરિણામો શું છે?
ભારતીય ઈન્કમ ટેક્ષ એક્ટની સેક્શન 285BA ફોર્મ 26AS માં SFT ટ્રાન્ઝેક્શનનું વર્ણન કરે છે. આવા ટ્રાન્ઝેક્શનના નિયમો અને વિશેષતાઓ ઉપરાંત, કાયદો પાલન કરવામાં નિષ્ફળતાના પરિણામોને રેખાંકિત કરે છે.
SFT રજૂ કરવામાં નિષ્ફળતા
જો તમે નિયત તારીખની અંદર તમારો SFT ભરવામાં નિષ્ફળ થશો, તો તમારી સંબંધિત ઈન્કમ ટેક્ષ ઓથોરીટી તમને 30 દિવસની અંદર SFT આપવા વિનંતી કરતી નોટિસ મોકલશે. આ નિયત તારીખમાં SFT ફાઇલ ન કરવા બદલ ડિફોલ્ટના દરરોજ ₹500નો દંડ છે. વધુમાં, જો તમે લંબાવેલી અવધિની નિયત તારીખમાં પણ તમારો રિપોર્ટ આપવામાં નિષ્ફળ થશો, તો તમારી પાસેથી ડિફોલ્ટના દરરોજ ₹1,000 નો દંડ વસૂલવામાં આવશે.
ખોટી માહિતી
કારણ કે તમારું SFT પ્રાથમિક સંવેદનશીલ નાણાકીય માહિતી સાથે ડીલ કરે છે, જેમાં ભવિષ્યની ગૂંચવણો ટાળવા માટે સાચા ડેટાનો સમાવેશ કરવો ફરજિયાત છે. તેથી, જો તમારો રિપોર્ટ રજૂ કર્યા પછી તમને આપેલી માહિતીમાં કોઈ ભૂલ અથવા અચોક્કસતા જણાય, તો તમારે તમારા સંબંધિત ઇન્કમટેક્ષ ઓથોરીટી અથવા નિર્દિષ્ટ ઓથોરીટીને અચોક્કસતાની જાણ કરવાની જરૂર છે. તમારે દસ દિવસમાં સાચી માહિતી આપવી પડશે.
દંડ માટેની જોગવાઈ
ચોક્કસ સંજોગોમાં, જો તમે તમારા SFTમાં અચોક્કસ માહિતી પ્રદાન કરો છો તો તમારી રિપોર્ટિંગ કરવા માટેની નાણાકીય સંસ્થા ₹ 50,000 સુધીનો દંડ વસૂલ કરી શકે છે. આ સંજોગો નીચે મુજબ છે.
- જો નિર્ધારિત યોગ્ય નિષ્ઠાથી આવશ્યકતાનું પાલન કરવામાં તમારી નિષ્ફળતા અચોક્કસતાનું કારણ બની રહી છે
- જો તમે રિપોર્ટ રજૂ કરતી વખતે અચોક્કસતાથી વાકેફ હોવ પરંતુ ઈન્કમ ટેક્ષ ઓફિસરને જાણ ન કરવાનું પસંદ કરો
- જો તમે રિપોર્ટ રજૂ કર્યા પછી અચોક્કસતા વિશે જાણો છો પરંતુ દસ દિવસમાં ઈન્કમ ટેક્ષ ઓફિસરને જાણ કરવામાં નિષ્ફળ જાઓ છો
આમ, જેમ તમે જોઈ શકો છો, ફોર્મ 26AS માં SFT ટ્રાન્ઝેક્શન એ ભારતીય નાગરિકોના ન્યાયી અને નિષ્પક્ષ ફાઈનાન્સિયલ ટ્રાન્ઝેક્શન પર નજર રાખવાની એક મહત્વપૂર્ણ રીત છે. વધુમાં, સેક્શન 285BA ચોક્કસ લોકો માટે નાણાકીય વર્ષમાં તેમની વિગતવાર આર્થિક પ્રવૃત્તિઓનો અહેવાલ જાળવવાનું ફરજિયાત બનાવે છે. તે સરકાર અને નાગરિકો બંનેને અન્યાયી નાણાકીય પ્રવૃત્તિઓ ટાળવામાં મદદ કરે છે.
વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
શું SFT ફાઇલિંગ ફરજિયાત છે?
ભારતીય ઇન્કમટેક્ષ એક્ટ ટેક્સપેયર માટે માત્ર ત્યારે જ SFT ફાઇલ કરવાનું ફરજિયાત બનાવે છે જ્યારે તેમના ટ્રાન્ઝેક્શન પ્રકારોમાંથી કોઈ એક રિપોર્ટેબલ હોય.
SFT માં કયા ટ્રાન્ઝેક્શનની જાણ કરવામાં આવે છે?
મુખ્યત્વે, ચોક્કસ નાણાકીય વર્ષમાં ટેક્સપેયરના ઇન્વેસ્ટમેન્ટ અને ખર્ચ સહિત થ્રેશોલ્ડ લિમિટ ઓળંગી ગયેલા ટ્રાન્ઝેક્શનની જાણ SFT સાથે કરવામાં આવે છે.