કંપનીનું ફાઈનાન્શિયલ સ્ટેટમેન્ટ તેની વૃદ્ધિની સંભાવના, કેશફ્લો અને નાણાકીય સ્વાસ્થ્ય સૂચવે છે. ફાઈનાન્શિયલ સ્ટેટમેન્ટ ચકાસવા માટેનું એક નિર્ણાયક પરિબળ વિલંબિત ટેક્સ છે. વાસ્તવિક ઇન્કમ ટેક્સ અને એકાઉન્ટ બુકમાં (IFRS/GAAP મુજબ) કોઈ કામચલાઉ તફાવત હોય ત્યારે વિલંબિત ટેક્સ એસેટ અથવા લાયાબિલિટી ઉભી કરવામાં આવે છે.

વિલંબિત ટેક્સ એસેટ અને વિલંબિત ટેક્સ લાયાબિલિટીઓ નાણાકીય વર્ષના અંતે કંપનીના એકાઉન્ટ બુકમાં એડજસ્ટ કરવામાં આવે છે. પરિણામે, આ પરિબળો એન્ટરપ્રાઇઝના ઇન્કમ ટેક્સ આઉટફ્લોને અસર કરે છે.

વિલંબિત ટેક્સ અને તેની અસરોને સમજવા માટે વાંચતા રહો.

[સ્ત્રોત 1]

[સ્ત્રોત 2]

વિલંબિત ટેક્સ એ કંપનીની બેલેન્સ શીટનો આવશ્યક ભાગ છે.

વિલંબિત ટેક્સ સામાન્ય રીતે બેલેન્સ શીટ પર હકારાત્મક અથવા નકારાત્મક અસર કરે છે. બેલેન્સ શીટમાં આ એન્ટ્રી એસેટ અથવા લાયાબિલિટીના સ્વરૂપમાં હોઈ શકે છે. જો કોઈએ એડવાન્સ ટેક્સ ચૂકવ્યો હોય અને ટેક્સ ક્રેડિટ મેળવી હોય જેનો ભવિષ્યમાં ઉપયોગ કરી શકાય, તો તે એસેટ હેઠળ આવશે. વૈકલ્પિક રીતે, જ્યારે કોઈ બિઝનેસ ભવિષ્યમાં વધારાના ટેક્સ ચૂકવવા માટે જવાબદાર હોય, ત્યારે તેને લાયાબિલિટી તરીકે ગણવામાં આવશે.

વિલંબિત એસેટ અને લાયાબિલિટીઓમાં તફાવત ત્યારે થાય છે જ્યારે ટાઈમિંગ અલગ-અલગ હોય છે.

આ સૂચવે છે કે ટેક્સેબલ આવક અને બુકની આવક વચ્ચે અંતર છે. આ કંપનીના ભવિષ્ય પર કામચલાઉ અથવા કાયમી અસર છોડી શકે છે.

ચાલો આ ખ્યાલને વધુ સારી રીતે સમજવા માટે વિલંબિત ટેક્સ એસેટનો અર્થ જોઈએ.

[સ્ત્રોત 1]

[સ્ત્રોત 2]

વિલંબિત ટેક્સ એસેટ સૂચવે છે કે કંપની પાસે ભવિષ્યની જરૂરિયાતો માટે વસ્તુઓ અથવા નાણાકીય બેકઅપ છે. બેલેન્સ શીટ સૂચવે છે કે કંપનીએ ચૂકવવાપાત્ર ટેક્સ અગાઉથી ચૂકવી દીધો છે અથવા વધુ ચૂકવણી થઈ છે.

વ્યક્તિ ચૂકવેલ વધારાની રકમ માટે રીઇમ્બર્સ્મન્ટ મેળવી શકે છે. આદર્શરીતે, જ્યારે ટેક્સેશન નિયમોમાં ફેરફાર થાય ત્યારે કંપની પાસે વિલંબિત એસેટ હોઈ શકે છે.

દાખલા તરીકે, વાર્ષિક કેન્દ્રીય બજેટ દરમિયાન ટેક્સ છૂટ મુદ્દે રજૂઆત કે જાહેરાત. કોઈ કંપનીને જ્યારે નાણાકીય વર્ષોમાં નુકસાન થયું હોય ત્યારે પણ તે થઈ શકે છે. પછી, એસેટનો ઉપયોગ થયેલા નુકસાનને સંતુલિત/બેલેન્સ્ડ કરવા માટે કરી શકાય છે.

વિલંબિત ટેક્સ એસેટ તરફ દોરી શકે તેવા પરિબળો છે-

• કોઈ વ્યક્તિ જ્યારે અગાઉથી આવક પર ટેક્સ વસૂલ કરે છે.
• ટેક્સ ઓથોરિટી દ્વારા ખર્ચ પહેલેથી જ ધ્યાનમાં લેવામાં આવ્યો હોય.
• એસેટ અને લાયાબિલિટી વચ્ચે ટેક્સ નિયમોનો તફાવત.

ડિફર્ડ ટેક્સ એસેટ શું છે તે શીખવા ઉપરાંત, વ્યક્તિઓએ વિલંબિત ટેક્સ લાયાબિલિટીનો અર્થ પણ તપાસવો જોઈએ. આ તફાવતને વધુ સારી રીતે સમજવામાં મદદ કરશે.

[સ્ત્રોત]

વિલંબિત ટેક્સ લાયાબિલિટીનો અર્થ સરળ છે કારણ કે તે કંપનીના ટેક્સ લેણાં સાથે સંબંધિત છે. કંપનીએ જ્યારે ટેક્સ લાયાબિલિટી ઓછી ચૂકવી હોય અને ભવિષ્યમાં ચૂકવણી કરવાનું વચન આપ્યું હોય ત્યારે તે બેલેન્સ શીટમાં જોવા મળે છે.

વ્યક્તિઓએ જાણવું જોઈએ કે લાયાબિલિટી એ દર્શાવતી નથી કે કંપનીએ ટેક્સ સામે એક પણ રકમ ચૂકવી નથી. તેના બદલે, કંપની અલગ સમયગાળામાં ટેક્સ ચૂકવવાનું વચન આપે છે.

બેલેન્સ શીટમાં, વિલંબિત ટેક્સ દર્શાવે છે કે કરપાત્ર આવક કંપનીના નાણાકીય નિવેદનમાં ઉલ્લેખિત આવક કરતાં ઓછી છે.

વિલંબિત ટેક્સ લાયાબિલિટીની સ્થિતિ તરફ દોરી શકે તેવી શરતો છે-

• કંપની શેરધારકોને ચૂકવવાની બાકી રકમ દર્શાવવા રજૂ કરેલ રકમ.
• ડ્યુઅલ એકાઉન્ટિંગની પ્રેક્ટિસ કરતી કંપનીઓ. તેઓ વ્યક્તિગત ઉપયોગ માટે નાણાકીય નિવેદનોની વધારાની નકલ રાખે છે અથવા તે ટેક્સ નિષ્ણાતોને આપે છે.
• એન્ટરપ્રાઈઝ તેમના વર્તમાન નફાને ભવિષ્યમાં આગળ ધપાવીને તેમની ટેક્સની રકમ ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરે છે.  તેઓ ટેક્સ ભરવાને બદલે બિઝનેસ ઓપરેશન માટે વધારાની આવકનો ઉપયોગ કરે છે. તેમનો લક્ષ્ય નફો વધારવાનો છે.

એસેટ અને લાયાબિલિટીઓને અલગ કરીને વિલંબિત ટેક્સનો અર્થ સમજવા માટે ચાલો સરળ ઉદાહરણો લઈએ.

[સ્ત્રોત]

નીચેનું ઉદાહરણ વિલંબિત ટેક્સ એસેટની વિગતવાર ખ્યાલની સમજ આપશે.

દાખલા તરીકે, મોબાઇલ મેન્યુફેક્ચરિંગ કંપની અપેક્ષા રાખે છે કે વોરંટી સમયગાળાના દાવેદારો માત્ર 2% હશે. જો નાણાકીય વર્ષ માટે ચૂકવવાપાત્ર ટેક્સ રૂ. 1 લાખ છે, તો બેલેન્સ શીટ અને ઇન્કમ ટેક્સ સ્ટેટમેન્ટ નીચેના સંકેતો બતાવશે.

આ ઉદાહરણ સ્પષ્ટપણે રૂ. 400નો ટેક્સ તફાવત દર્શાવે છે.

વ્યક્તિઓએ જાણવું જોઈએ કે સરકાર જાહેર અને ખાનગી સંસ્થાના કર્મચારીઓને અમુક ટેક્સ હોલિડે આપે છે.

આ લાયાબિલિટીઓને ઘટાડવા અથવા તેને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. વધુમાં, ઘણી કંપનીઓ મુક્ત વેપાર ક્ષેત્રની સ્થાપના માટે ટેક્સ ઘટાડાનો ઉપયોગ કરે છે.

સરકાર સામાન્ય રીતે અમુક વસ્તુઓના વપરાશ અને ઉત્પાદનને વેગ આપવા માટે વચગાળાના સમયગાળા માટે ટેક્સ મુક્તિ આપે છે. જોકે, આ પરિબળ વિવિધ શરતોને આધિન છે.

વ્યક્તિગત ટેક્સ પેયરે જાણવું જોઈએ કે ટાઈમિંગ ડિફરન્સ ડિફર્ડ ઇન્કમ ટેક્સ હોલિડે દરમિયાન આંચકો આપી શકે છે. આથી, એન્ટરપ્રાઇઝના ટેક્સ હોલિડેના સમયગાળા દરમિયાન તેનો અમલ થવો જોઈએ નહીં.

તેના બદલે, સમયના તફાવતને લગતા વિલંબિત ટેક્સની ગણતરી મૂળ વર્ષોમાં થવી જોઈએ.

ચાલો DTAને અસર કરતા અને MATને અસર કરતા અન્ય પરિબળોની અસર તપાસીએ.

વ્યક્તિઓએ જાણવું જોઈએ કે કંપનીએ MAT અથવા લઘુત્તમ વૈકલ્પિક ટેક્સ (Minimum Alternate Tax) ચૂકવવો જોઈએ, જ્યારે ચૂકવવાપાત્ર ટેક્સ ગણતરી કરેલ ટેક્સ કરતા ઓછો હોય. આ તફાવત પ્રોફિટ બુકના 18.5% જેટલો છે.

ઇન્કમ ટેક્સ એક્ટ સેક્શન 115JBએ એન્ટિટીના બુકના નફા મુજબ કેલક્યુલેશન કરેલ MAT વસૂલ કરે છે.

વ્યક્તિઓએ જાણવું જોઈએ કે કંપનીના ચોપડે નફામાં નીચેના પરિબળો દ્વારા વધારો થઈ શકે છે-

• અનિશ્ચિત લાયાબિલિટીઓ જોગવાઈઓ
• અનામતમાં લઈ જવામાં આવેલી રકમ
• ડીટી જોગવાઈઓ
• આવક ચૂકવણી.

જોકે, આમાં ભારે ઘટાડો થઈ શકે છે જ્યારે -

• નફા અને નુકસાન શીટમાં ડેપ્રિસિયેશન ડેબિટ થાય
• નફા અને નુકસાનની શીટમાં ડીટી ક્રેડિટ
• અશોષિત અવમૂલ્યન/ડેપ્રિસિયેશન
• બચતમાંથી રકમ ઉપાડી લેવામાં આવે.

 આ વિલંબિત ટેક્સ અને તેના પર અસર કરતા પરિબળો વિશે જરૂરી માહિતી છે. વધુમાં, વ્યક્તિઓ તેમની કંપનીની એસેટ અને લાયાબિલિટી વચ્ચેના તફાવતોને સમજવા માટે પ્રોફેશનલની સલાહ લઈ શકે છે.

આ તેમને તેમની ટેક્સ લાયાબિલિટીઓને અસરકારક રીતે ઘટાડવામાં અને વિલંબિત ઇન્કમ ટેક્સ ફાયદા મેળવવામાં મદદ કરશે.