एचआरए(HRA) म्हणजे काय?

एचआरए किंवा हौसे रेंट अल्लोवान्स ही एक रक्कम आहे जी नियोक्ता कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या एकूण मासिक कमाईचा एक घटक म्हणून देतात.

जर आपण भाड्याच्या घरात राहत असाल तर एचआरए आपल्याला आर्थिक वर्षाच्या शेवटी करातून वार्षिक भाड्यात सूट देऊन फायदा देईल.

आपण एचआरए म्हणून प्राप्त करण्यास पात्र आहात याची अचूक रक्कम आपला पगार, निवासस्थान आणि बरेच काही यासह अनेक घटकांवर अवलंबून असते.

हौसे रेंट अल्लोवान्स कॅल्क्युलेटर हे एक ऑनलाइन आर्थिक साधन आहे जे आयकर अधिनियम, 1961 नुसार एखाद्या व्यक्तीला त्याच्या घरभाडे भत्त्यावर दरवर्षी कर फायदा म्हणून मिळणाऱ्या रकमेची कॅल्क्युलेशन करण्यास मदत करते. हे ऑनलाइन कॅल्क्युलेटर कर फायदा गणनेचे अन्यथा किचकट काम सोपे करण्यास मदत करते.

एचआरए (HRA) सूट कॅल्क्युलेशन सूत्र

एचआरए सूट आयकर नियम 2 ए नुसार मोजली जाते. यानुसार कलम 10(13ए) अन्वये कर्मचाऱ्याच्या वेतनातून खालीलपैकी कमीत कमी रक्कम सूट दिली जाते आणि हा त्यांच्या उत्पन्नाचा करपात्र भाग नाही –

• वास्तविक एचआरए जे कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या नियोक्ताकडून मिळते.
• मेट्रो सिटी कर्मचाऱ्यांसाठी एचआरए हा बेसिक पगार आणि डीए च्या रकमेच्या 50% आहे. नॉन-मेट्रो सिटी कर्मचाऱ्यांसाठी, हे त्यांच्या बेसिक पगार आणि डीए च्या रकमेच्या 40% आहे.
• वास्तविक भाडे जे मिळते त्यातून 10% (बेसिक पगार + डीए) वजा केले जाते.

हे लक्षात ठेवा की या तरतुदींमधील कमीतकमी रक्कम आपल्या एचआरए सवलतीसाठी लागू आहे.

एचआरए (HRA) गणनेची नेमकी प्रक्रिया समजून घेण्यासाठी आपण एक उदाहरण घेऊया

समजा अविनाश मुंबईत राहतो, जिथे त्याचे मासिक भाडे रु. 30,000 आहे. त्यांचा दरमहा एचआरए रु 18,000 आहे, तर त्यांच्या वेतनाचा बेसिक घटक दर महा रु. 42,000 आहे.

आता, आम्ही त्याच्या प्रकरणातील विविध एचआरए तरतुदींची कॅल्क्युलेशन करू शकतो.

• वास्तविक एचआरए प्राप्त = रु.(18000 x 12) = रु.216000
• वास्तविक भाडे लागू वजा बेसिक पगार 10% = रु.(25800 x 12) = रु. 309600
• बेसिक पगाराच्या 50% (अविनाश मेट्रो सिटीत राहतो म्हणून) = रु.(21000 x 12) = रु. 252000

यातील सर्वात कमी रक्कम एचआरए मानली जात असल्याने अविनाशला रु.18000 दरमहा एचआरए म्हणून द्यावे लागतील असे आपण म्हणू शकतो.

संपूर्ण वर्षासाठी त्याच्यासाठी एचआरए सूट रु.18000 x 12 किंवा रु.2.16 लाख रुपये असेल. ही रक्कम आर्थिक वर्षाच्या अखेरीस त्याच्या एकूण करपात्र उत्पन्नातून डिडक्ट केली जाईल.

तथापि, एचआरए मॅन्युअली निर्धारित करण्यासाठी किचकट प्रक्रिया करण्याऐवजी, आपण नेहमीच ऑनलाइन उपलब्ध एचआरए सूट कॅल्क्युलेटर वापरणे निवडू शकता. अशी साधने जीवन सुकर करतात, प्रत्येक वेळी अचूक परिणाम सुनिश्चित करतात.

आपली एचआरए डिडक्शन मॅन्युअली निर्धारित करणे समस्याग्रस्त आणि वेळखाऊ असू शकते. सुदैवाने, दर्जेदार एचआरए सूट कॅल्क्युलेटर शोधणे तुलनेने सोपे आहे.

एकदा आपल्याला असे साधन सापडल्यानंतर, आपले वार्षिक एचआरए फायदे निश्चित करण्यासाठी खाली नमूद केलेल्या स्टेप्सचे अनुसरण करा.

• स्टेप 1: कॅलक्युलेटर पृष्ठ उघडा.
• स्टेप 2: आपल्या बेसिक पगाराची रक्कम, महागाई भत्ता, एचआरए रक्कम आणि आपले एकूण भाडे यासह योग्य क्षेत्रे भरा.
• स्टेप 3: पुढे, आपण मेट्रोपॉलिटन शहरात राहता की नॉन-मेट्रो शहरात हे निवडा.
• स्टेप 4: कोणत्याही त्रुटी टाळण्यासाठी आपण एंटर केलेल्या सर्व डेटाची पुन्हा एकदा पडताळणी करा.
• स्टेप 5: "कॅल्क्युलेट" वर क्लिक करा.

आर्थिक वर्षाच्या अखेरीस कर परतावा भरताना आपण नेमकी किती करसवलतीची अपेक्षा करू शकता हे या पाच स्टेप्सचे अनुसरण केल्यास आपल्याला दिसून येईल.

लक्षात ठेवा की, काही प्रकरणांमध्ये, एचआरए कॅल्क्युलेटर क्षेत्राऐवजी स्लाइडरसह येईल. तरीही, कार्यक्षमता तशीच राहते.

आपण असा विचार करीत असल्यास, कि आपण असे ऑनलाइन कॅल्क्युलेटर वापरणे टाळून आपले काम चालू शकते का, तर ही साधने वापरण्याचे काही फायदे खालीलप्रमाणे आहेत जे आपण विचारात घेतले पाहिजेत:

• हे कॅल्क्युलेटर आपल्या एचआरए क्लेम्सची जलद कॅल्क्युलेशन सुनिश्चित करतात. मॅन्युअल कॅल्क्युलेशन खूप हळू असते.
• निकाल दाखवताना कॅलक्युलेटर कधीही चुका करत नाहीत. मॅन्युअल गणनांबाबत हे म्हणता येणार नाही, जिथे अनपेक्षित चुका होण्याची शक्यता असते.
• एचआरए कॅल्क्युलेटर आपल्या बेसिक पगारापासून ते आपण राहत असलेल्या शहरापर्यंत एचआरए फायद्यांची कॅल्क्युलेशन करण्यासाठी सर्व बदलत्या घटकांचा विचार करतो.

थोडक्यात, असे कॅल्क्युलेटर उत्पन्न आणि इतर घटकांच्या आधारे विशिष्ट वर्षासाठी आपल्या एचआरए सूट निश्चित करण्याचे काम सोपे करते. आपण आपला वर्षाअखेरचा कर भरताना देखील याची कॅल्क्युलेशन करू शकता.

एचआरए(HRA) सूट मिळविण्यासाठी पात्रता घटक प्रत्येक पगारदार कर्मचारी कर भरताना या फायद्यांचा क्लेम करू शकत नाही, कारण त्याचा फायदा घेण्यासाठी विशिष्ट निकषांची पूर्तता करणे आवश्यक आहे. येथे काही घटक आहेत जे एचआरए सूटसाठी आपली पात्रता निश्चित करतात:

• आपण पगारदार कर्मचारी असणे आवश्यक आहे.
• आपल्या नियोक्त्याने आपल्या मासिक देयकांमध्ये एचआरए घटक समाविष्ट करणे आवश्यक आहे.
• हौसे रेंट अल्लोवांचे कर फायद्यासाठी पात्र होण्यासाठी आपल्याला भाडे भरावे लागेल.
• आपल्याकडे कोणतीही आपल्या मालकीची निवासी मालमत्ता नसावी.
• आपल्या मालकीच्या कोणत्याही मालमत्तेतून भाडे मिळू नये.

आपण वर सूचीबद्ध केलेल्या आवश्यकतांवरून समजू शकता, स्वयंरोजगार व्यक्ती या कर फायद्याचा क्लेम करू शकत नाहीत.

होम लोनचे व्याज आणि मुळ रक्कमेवर लागू असलेल्या कर फायद्यांसाह घरमालकांना एचआरए सवलतींचा लाभ दोन अटींवर मिळू शकतो.

जर आपली मालकीची मालमत्ता भाड्याने दिली गेली असेल तर आपण एचआरएसाठी पात्र आहात, परंतु आपल्याला हे भाडे मिळत नाही (कुटुंबातील एखाद्या सदस्यास आपल्यावतीने भाडे मिळू शकते).

वैकल्पिकरित्या, आपण मालमत्ता मालक होऊ शकता आणि तरीही आपण आपल्या मालकीची मालमत्ता असलेल्या ठिकाणापेक्षा वेगळ्या शहरात राहत असल्यास एचआरए फायद्यांचा क्लेम करू शकता.

एचआरए डिडक्शनची कॅल्क्युलेशन करताना, आपण खालील मार्गदर्शक तत्त्वे लक्षात ठेवली पाहिजेत:

• एचआरए आपल्या बेसिक पगाराच्या 50% पेक्षा जास्त असू शकत नाही.
• पगारदार कर्मचारी भाड्याची संपूर्ण रक्कम डिडक्शनसाठी क्लेम करू शकत नाहीत. त्याऐवजी या तिन्ही तरतुदींमधील कमीत कमी रक्कम योग्य सूट मानली जाईल.
• होम लोनच्या करसवलतींसह एचआरएचे कर फायदे उपलब्ध आहेत.
• जर वार्षिक भाडे 1 लाख रुपयांपेक्षा जास्त असेल तर एचआरए फायद्याचा क्लेम करण्यासाठी आपल्या घरमालकाचे पॅन कार्ड सादर करणे आवश्यक आहे.
• जर आपण आपल्या पालकांसह राहत असाल तर आपण त्यांना भाडे देऊ शकता आणि व्यवहारासाठी एचआरए पावती गोळा करू शकता. तथापि, आपण आपल्या जोडीदारास किंवा जोडीदाराला भाडे देऊन एचआरए फायद्यांचा क्लेम करू शकत नाही.
• जर आपला घरमालक एनआरआय असेल तर आपल्याला एचआरए कपातीसाठी सादर करण्यापूर्वी भाड्याच्या रकमेतून 30% कर वजा करावा लागेल.

जर ही कॅल्क्युलेशन आपल्यासाठी खूप अवघड असेल तर आपण या तरतुदीअंतर्गत आपली वार्षिक आयकर बचत निश्चित करण्यासाठी नेहमीच एचआरए कॅल्क्युलेटर वापरू शकता.